Czasem osoby oglądające jakiś film czy filmik dziwią się, czemu napisy u dołu, będące tłumaczeniami z innego języka, są w różnych kolorach, albo też zostały wpasowane w różnych miejscach obrazu – jak gdyby przypisane do konkretnej osoby, która je wypowiada.

Nie ma się jednak czemu dziwić, bowiem są to wszystko tłumaczenia audiowizualne, przeznaczone dla osób głuchoniemych lub niedosłyszących – których życie jest trudniejsze niż sądzimy. Na każdym kroku napotykają one na przeróżne ograniczenia, a nawet obejrzenie serialu czy filmu bywa dla nich kłopotliwe. Dlaczego?

Trudności osób niedosłyszących

Zdrowi ludzie, oglądając jakiś film, nie zastanawiają się nad tym, która osoba w danej chwili mówi, albo co słychać w tle – po prostu to słyszą, widzą, przeżywają. Czasem i takim osobom – jeśli są akurat mało spostrzegawcze – ciężko jest zauważyć wszystkie szczegóły i szybo wyciągnąć właściwie wnioski. A co dopiero osobie, która widzi obraz, ale nie słyszy która osoba coś powiedziała, albo nie wie, że w tle danej wypowiedzi pada deszcz, czy też w trakcie pojawia się jakiś dziwny dźwięk, choćby krzyk.

Właśnie po to, żeby pomóc takim osobom podobnie do osób zdrowych przeżywać wszystkie sceny, powstały specjalne napisy – specyficzne, bo na przykład zaznaczone kolorami, przy czym dany kolor jest przypisany do konkretnego bohatera, albo też ułożone na ekranie tak, żeby można było szybko zrozumieć, kto aktualnie mówi. Pojawiają się i takie napisy, zapisane kapitalikami, które komentują co słychać w tle – na przykład że słychać auto, ktoś dzwoni, albo puka do drzwi i tak dalej.

Odpowiednie tłumaczenia i techniki intrajęzykowe

Specjalny sposób tłumaczeń audiowizualnych, stosowany w przekładzie przeznaczonym specjalnie dla osób głuchoniemych i niedosłyszących, może być zabawny dla osób zdrowych – dopóki nie dowiedzą się one o co tak naprawdę chodzi. Tłumaczenia są jak najbardziej trafne i tak przygotowane, żeby zapewnić wgląd w akcję oraz jasny przekaz tym osobom, które inaczej miałyby duże trudności ze zrozumieniem wszystkiego. To, co my odbieramy w sposób prosty przez narządy słuchu, osoby niedosłyszące lub niesłyszące muszą wywnioskować poprzez przekaz audiowizualny – specjalne napisy są zatem konieczne.

Stosuje się jednak również specjalne techniki intrajęzykowe, które ułatwiają zrozumienie całości. Co to oznacza? Że skraca się dialogi w języku polskim. Na przykład pomija się formy adresatywne, albo skraca zdanie, pomija je, albo unowocześnia. Na przykład w przypadku „Pana Wołodyjowskiego” wszelkie archaizmy, które uwielbiają ludzie zdrowi, są niezrozumiałe dla głuchoniemych – należy je zatem pominąć i zastąpić innymi, bardziej zrozumiałymi.