Tłumaczenie filmów

Tłumaczenie filmów – adaptacja

Mariusz Gajewski
gru 22 2017

Adaptacja filmowa

Osoby znające dobrze język angielski albo nawet te, które znają go słabo, mają odczucie, że tłumaczenia tytułów większości filmów anglojęzycznych mijają się z prawdą. Przykłady takich filmów to na przykład:

- Die Hard (Szklana pułapka),

- Prison Break (Skazany na śmierć),

- Eternal Sunshine of the Spotless Mind (Zakochany bez pamięci),

- Dirty Dancing (Wirujący Seks),

- Finding Neverland (Marzyciel),

- Blade Runner (Łowca Androidów),

- Reality Bites (Orbitowanie bez cukru).

Większość osób za taki obrót sprawy wini tłumacza. Nic bardziej mylnego, zanim bowiem film trafi do kin o jego polskim tytule decyduje producent (dotyczy to także wersji DVD).

Przed pojawieniem się w kinach głośnego filmu "Minority Report" (Raport mniejszości) trwała poważna dyskusja pomiędzy reżyserem Stevenem Spielbergiem a dystrybutorem odnośnie tłumaczenia tytułu produkcji. Spielberg nie chciał, aby w tytule zawarte było słowo "mniejszość", co kojarzyło się hollywoodzkiemu mistrzowi z mniejszością seksualną, czy etniczną. Chciał, aby brzmiał on "Raport specjalny". Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku filmu "Szczęki". Twórca filmu przez długi czas nie chciał, aby tytuł przetłumaczono dosłownie.

Skomplikowane są także ekranizacje książek, ponieważ w takich przypadkach tytuł ekranizacji musi brzmieć identycznie jak tytuł książki wydanej w Polsce. Dlatego "Mighty Heart" to nie "Potężne serce" a "Cena odwagi".

Sposoby tłumaczeń filmów

Najbardziej problematyczną kategorią tytułów są te, które były wybierane pod kątem strategii marketingowych. Niektórzy uważają, że film "Heartbreak Kid" (dosłowne tłumaczenie "łamacz serc") zyskał tak wielką popularność dzięki chwytliwemu tytułowi "Dziewczyna moich koszmarów".

Duży kłopot stanowi także tłumaczenie filmów fabularnych, których głównym zadaniem jest przekazanie odbiorcom elementów obcej im kultury. Takim przykładem są chociażby seriale, które dla rodaków są zrozumiałe natomiast dla cudzoziemców niekonieczne. Przedstawiają bowiem ich codzienne życie (sklepy spożywcze, lokale, szkoły, biura, wydarzenia historyczne, osoby publiczne). Większość tych rzeczy nie wywoła żadnych skojarzeń u widza z innego kraju, jedynie niektóre mogą zostać zrozumiane. Dlatego w tym wypadku rolą tłumacza jest przełożenie tekstu w taki sposób, aby nie był dla widza niezrozumiały.

Taką metodą tłumaczenia jest domestykacja, która polega na zastąpieniu elementu występującego w obcej kulturze elementem rodzimej kultury. Dla przykładu można tu wskazać zamianę imienia i nazwiska popularnego dziennikarza: Peter Jennings=Tomasz Lis. Jest to metoda niezwykle spektakularna, pozwala tłumaczowi wykazać się błyskotliwością.

Oczywiście istnieją pewne ograniczenia, aby nie zafałszować reali kulturowych. Niedopuszczalne byłoby np. zamienienie Jayne Kennedy na Dodę. Amerykanie jej nie znają i nie jest ona bohaterką z ich świata.

Z kolei tłumacząc filmowe dialogi należy trzymać się naturalności oraz przejrzystości. Ważne jest również zamaskowanie pośrednika (tłumacza). Widz nie może odczuwać sztuczności w prezentowanym przekładzie.

Udostępnij